Borneo

Na een voorspoedige vlucht vanaf Hong Kong heeeel lang in de rij gestaan bij de douane in Bali. We konden ze wel omkopen (extra betalen voor de 'express service') maar dat hadden we niet gedaan. Vanaf het vliegveld gingen we naar Kuta beach, een extreem touristisch plaatsje aan het strand. Ineens weer enorm veel westerse touristen, muziek, barretjes, wel even wennen. We zijn er maar 1 nachtje gebleven, want we wilden graag verder naar Borneo met een ferry. Die ging niet direct, we moesten eerst naar Surabaya (ongeveer een etmaal op de boot), dan een nachtje daar doorbrengen, en dan nog een etmaal op de ferry naar Kalimantan, Borneo. Het werd ons niet helemaal duidelijk wanneer de ferry's gingen, 1 x in de 2 weken, maar soms ook niet als het weer niet goed was, en de vertrektijd was al helemaal vaag. Maar er zou die dag een ferry moeten zijn, dus hadden we een taxi genomen naar de haven, en we dachten we zien het dan daar wel. Er was inderdaad een boot, dus zijn we opgestapt. We hadden economy tickets, heel goedkoop. We werden naar een ruimte gebracht met vlonders waar je een matrasje neer kon leggen, heel smerig, er lag overal rommel, en het was er vreselijk benauwd omdat bijna iedereen rookt, ook binnen. We kregen een matrasje, maar er lagen ook veel mensen op een stuk karton of plastic, dus ik had niet het idee dat we daar onze spullen veilig achter konden laten. Dat je matrasjes of misschien ook wel je spullen weg zijn als je terug komt. Ik zag het echt niet zitten, zo lang in zo'n bedompte ruimte! Gelukkig kwamen we erachter dat het geen pronbleem was om je matrasje gewoon buiten in het gangpad neer te leggen, dus hebben we dat gedaan, en buiten geslapen, dat was een stuk beter dan die ruimte binnen. Op deze ferry was geen tourist meer te bekennen, wij waren een hele bezienswaardigheid, mensen kwamen speciaal langs met hun kinderen om ons te bekijken, en toen we een potje yahtzee gingen spelen knielden er zelfs mensen bij ons neer. Wel een verschil met de Chinezen, die bekeken ons van een afstandje, de Indonesiers maken allerlei opmerkingen en proberen contact te maken (maar ook hier is de taal vaak een barriere).
In Surabaya wilden we in een hotel overnachten (je kon in de haven ook een matrasje huren maar dat leek ons niet zo'n goed idee). We hadden alleen geen plattegrond van de stad of iets dergelijks, dus we zijn op goed geluk bij een groot winkelcentrum uit de bus gestapt. Het duurde wel even voor we een hotel gevonden hadden. In het grote winkelcentrum hebben we malaria pillen gekocht, en inkopen gedaan voor de volgende reis op de ferry. De dag erna zijn we op de ferry gelijk naar een plekje buiten op het dek gegaan. Deze keer waren er 2 x zoveel touristen, er was nog een nederlands stel aan boord. We sliepen vlakbij de cafetaria, waar ze om 4 uur in de ochtend ineens keiharde muziek gingen spelen (na het ochtendgebed). Lekker dan, konden we gelijk niet meer slapen. We zijn maar verkast naar de voorkant van het schip, waar we van de bemanning op het bovenste dek mochten gaan zitten, dat was fijn, lekker rustig.
We kwamen aan in Kumai, aan de zuidkant van het eiland. Er waren heel veel vogels heel hard aan het kwetteren, ik dacht even dat ze misschien een cd op hadden gezet om ons het jungle gevoel te geven, ha ha, maar het waren toch echt de vogels. We gingen met een bus door naar Pangkalanbun, wat een leuk plaatsje zou moeten zijn. In eerste instantie vonden we er niet veel aan, hotel aan een drukke weg, maar later liepen we naar de kant van de rivier waar allemaal huisjes op palen staan, een steiger waar je langs kunt lopen met een soort van bad/wc huisjes aan de waterkant, allemaal zwemmende kinderen en nieuwsgierige volwassenen die uitgelaten 'hello mister' naar ons roepen en dan beginnen te giechelen. Hier komen niet veel westerse touristen.
We hadden hier samen met Tim en Johanneke (van de ferry) een tour geboekt naar Tanjung Puting nationaal park, een beschermd natuurgebied. Op Borneo is erorm veel oerwoud gekapt om plaats te maken voor palmolie plantages, hier is nog een gedeelte van het bos bewaard gebleven. Er leven verschillende soorten apen in het park, waaronder orang oetangs. Het grootste gedeelte is wild, maar er is ook een rehabilitatie centrum voor orang oetangs. Dieren die gevangen zijn genomen en onderschept, of wees zijn of ziek, worden hier weer terug in de natuur gebracht. Een keer per dag wordt er op een paar plaatsen voedsel voor de dieren neergelegd. Als ze in de natuur niet genoeg kunnen vinden komen ze daar naartoe. Met een klotok (een klein bootje) voeren we drie dagen over de rivier het park in. Onderweg gingen we naar de voederplaatsen. We hadden een aantal orang oetangs in het wild gezien, indrukwekkend, meestal hoog in een boom. De dieren die bijgevoerd worden zijn aan mensen gewend, en storen zich er niet aan als er mensen in de buurt zijn. Zo geweldig, als de banaantjes op een platform liggen, en je ziet de apen door de bomen slingeren, al dichterbij. Wat zijn ze leuk! We hebben een paar keer een wandeling door het bos gemaakt, mooi, maar je ziet wel de restanten van de mensen die er hebben gewoond, hele stukken gekapt voor rijstvelden en dergelijke. Het varen op de boot was super relaxed, lekker een beetje om je heen kijken, af en toe apen. We sliepen op de boot, op het dek werden matrassen neergelegd met een klamboe erboven. Ook de maaltijden kregen we aan boord, heerlijk eten. Aan het einde van de dag springen de proboscis aapjes vaak in het water. Ze wachten dan tot er een boot voorbijkomt, die verjaagt de krokodillen, en dan kunnen ze veilig oversteken. Voor ons leuk om te zien! Het was een enorm leuke tocht.
Na het boottochtje namen we een nachtbus naar Banjarmasin, het eerste stuk in een heerlijk luxe bus, om 3 uur 's nachts overstappen naar een stinkende oude rammelbak waarvan de versnelling kapot was. De bijrijder maakte een luik open in het middenpad, en gaf er een schop in als er van versnelling gewisseld moest worden. In Banjarmasin gingen we al heel vroeg in de ochtend op een bootje naar de drijvende markt, allerlei heel kleurrijke mensen met hun handelswaar in kleine bootjes. Er was ook een iets groter bootje met een man in een spierwit pak en fotografen om zich heen, dit bleek een acteur uit een Indonesische soap te zijn. Echt grappig, hij kwam nog in ons bootje zitten voor foto's, en de plaatselijke meisjes vonden hem helemaal geweldig. Later die avond in een restaurant zagen we hem op t.v. Tijdens het boodschappen doen kwamen we iemand tegen die directeur was van een school, hij wilde ons graag de school laten zien. Hij kwam ons ophalen, parkeerde zijn auto pal voor de deur van de school, we werden als eregasten ontvangen, en werden aan iedereen voorgesteld als zijn 'friends from Holland'. We werden door de school rondgeleid, en ze maakten foto's van ons voor op de website! Ze wilden graag tips over hoe ze hun engelse lessen konden verbeteren. De leerlingen waren helaas niet aanwezig, ze hebben vakantie vanwege de ramadan. Later in de middag hadden we weer een boottochtje gemaakt (er zijn allerlei waterwegen, en het leven speelt zich voornamelijk langs de waterkant af), toen voelden wij ons net supersterren. Overal kinderen langs het water die aan kwamen rennen, zwaaien, roepen. En mensen die zich wassen, hun was doen, hun tanden poetsen, in dat vieze water! De 'toiletten' (gat in het hout in een hokje) komen rechtstreeks in het water uit.
Onze volgende bestemming was Loksado, een klein plaatsje in de Meratus Mountains. We overnachtten in een homestay aan de rivier, een matras op de grond, en een hurktoiletje (maar dat was al heel wat, de meeste mensen hebben helemaal geen toilet hier). Het was een hele leuke plek, heel rustig. Er waren geen restaurants, we konden bij de accomodatie eten (aldoor rijst, ook voor ontbijt). We hadden daar een gids geregeld voor een 3 daagse trek door de jungle, samen met Leendert en Elsie, die we in Banjarmasin hadden ontmoet. Het was een flinke klim op de eerste dag, en het was enorm heet, het zweet liep in straaltjes van ons af. De omgeving was heel mooi. We volgden een klein paadje, maar op een gegeven moment was dat helemaal verdwenen, en moest de gids zich echt een weg hakken door het bos (ik had het idee dat we de weg een beetje kwijt waren). Het was een lastige route, en we hebben er zo'n 8 uur over gedaan ipv 6, dus ik was helemaal uitgeput toen we aankwamen, het was wel een prachtige wandeling geweest. We overnachtten in een longhouse, bij een lokale Dayak familie. Er zijn een aantal kleine dorpjes in de jungle, er denk dat er een stuk of 10 huisjes in dit dorpje waren. Een keuken met houtvuur, en best een grote woon/slaapkamer, maar helemaal leeg, geen meubels, geen kasten, niets aan de muren. Er hingen alleen wat kleren aan hangertjes en 1 foto. Ze slapen op een rieten matje op de vloer, dat begint nu langzaam te veranderen, de jonge mensen hebben meestal wel een matras. Maar voor ons was er alleen een rieten matje, en ook geen deken, dus het was erg hard en ongemakkelijk, en het werd 's nachts wat frisser, dus heel weinig geslapen. En er was tot diep in de nacht een luidruchtige ceremonie van een medicijnman, voor iemand die ziek was. Leendert en Elsie besloten om terug te gaan, die zagen nog zo'n nacht niet zitten. Maar het mooiste stuk jungle zou nog komen, dus wij zijn toch verder gegaan. Weer een flinke klim, weer hoge temperaturen, maar het bovenste gedeelte van de berg was nog zo goed als onaangetast (te ver weg en dus te lastig voor de dorpelingen om te kappen), en prachtig! Heel veel enorme bomen, en mooie omgeving. Er liep iemand uit het dorpje een heel stuk met ons mee, ik had al het idee dat onze gids de weg niet helemaal wist. Op een gegeven moment ging de jongen terug, en niet lang daarna bleek inderdaad dat de gids het niet meer wist, hij gaf toe dat we waren verdwaald. Ook al had ik het een beetje zien aankomen, ik schrok toch wel erg, het was al laat in de middag, we hadden er al moeten zijn, we hadden niet veel tijd meer voor het donker werd. Ik was er bang voor dat we in de jungle zouden moeten overnachten, we hadden niet veel eten en drinken bij ons, en wie weet of hij het de dag erna wel kan vinden? Maar gelukkig vond hij toch op een gegeven moment het pad, en kwamen we (wel weer veel later dan gepland) in het volgende dorpje aan. Ik was blij om mensen te zien! Ik dit longhouse sliepen we op een heel dun babymatje, nog steeds hard, maar iets zachter dan de nacht ervoor, en de eigenaar van het huis was bij de buren dekens gaan lenen, dus we hadden iets beter geslapen deze keer. De laatste dag gingen we naar een waterval waar we konden zwemmen, dit was al weer in de buurt van Loksado, het pad terug was vol brommertjes. Er gaan geen wegen naar de dorpjes in de bergen, alleen smalle paden om te wandelen, of op de brommer. Terug in Loksado zijn we de dag erna op een bamboeraft de rivier afgegaan, dit was heerlijk ontspannend na de zware wandeling, ondanks dat het waterniveau nogal laag was, en we geregeld op de stenen vastliepen.
Vanaf Loksado gingen we met de bus terug richting Banjarmasin, naar het vliegveld. We waren er al vroeg en gingen op zoek naar internet. Er was een hele luxe lounge met hapjes, drankjes, airconditioning en wifi voor zo'n 7 euro per persoon. Dit was een heerlijke manier om de tijd door te komen tot onze vlucht terug naar Bali.